Ο έρωτας στην ποίηση: Edgar Allan Poe, Annabel Lee (Έντγκαρ Άλαν Πόε, Άναμπελ Λη)

Ο έρωτας στην ποίηση: Έντγκαρ Άλαν Πόε, Άναμπελ Λη

    Το αφηγηματικό ρομαντικό ποίημα του Έντγκαρ Άλαν Πόε, Άναμπελ Λη, είναι ένα από τα αγαπημένα ποιήματα της μαθήτριας του Α2 Λυκείου του Σχολείου μας,  Σταυρούλας Χατζηασεμίδου. Οι μαθητές μου πάντα μ᾽αιφνιδιάζουν. Όταν τους ζήτησα να μου φέρουν αγαπημένα τους ποιήματα με θέμα τον έρωτα και την αγάπη, ποτέ δεν περίμενα ότι ένα από τα ποιήματα που θα έφερναν, θα ήταν το ποίημα του Έντγκαρ Άλαν Πόε.

Δαγκεροτυπία που απεικονίζει τον Έντγκαρ Άλαν Πόε (1809-1849). Ο διάσημος Αμερικάνος λογοτέχνης γεννήθηκε στη Βοστόνη και πέθανε στη Bαλτιμόρη. Τα ερωτικά ποιήματα του Πόε που συνήθως αφηγούνται το θάνατο μίας όμορφης γυναίκας, αλλά και οι αστυνομικού περιεχομένου "σκοτεινές" ιστορίες του, προσελκύουν μέχρι σήμερα το ενδιαφέρον των αναγνωστών. Το έργο του Πόε θεωρείται ότι είχε συμβολή στην εξέλιξη της σύγχρονης παγκόσμιας λογοτεχνίας και επηρέασε λογοτεχνικά ρεύματα που άνοιξαν το δρόμο προς το μοντερνισμό των αρχών του 20ού αιώνα, όπως για παράδειγμα το συμβολισμό.

  Το ποίημα Άναμπελ Λη είναι ένα από τα πιο γνωστά έργα του "σκοτεινού" και μυστηριώδους Aμερικανού πεζογράφου και ποιητή Έντγκαρ Άλαν Πόε (1809-1849). Πρόκειται πραγματικά για αντιπροσωπευτικό ποιητικό έργο του ρομαντισμού που φαίνεται ότι συγκινεί μέχρι σήμερα τους αναγνώστες. Είναι το τελευταίο ολοκληρωμένο ποίημα του Πόε, που γράφτηκε το 1849 και δημοσιεύτηκε αμέσως μετά τον πρόωρο θάνατο του δημιουργού του (ο Πόε πέθανε την ίδια χρονιά που έγραψε το ποίημα).

To χειρόγραφο του ποιήματος Άναμπελ Λη (1849). Φυλάσσεται στη βιβλιοθήκη σπάνιων βιβλίων του Πανεπιστημίου Columbia. Λίγα χρόνια νωρίτερα, το 1844, είχε δημοσιευτεί και το γνωστό ποίημα του Πόε, Το κοράκι.

  Το ποίημα έχει ως θέμα του το θάνατο μίας όμορφης νέας γυναίκας με την οποία υπήρξε ερωτευμένος ο αφηγητής, όταν ήταν νέος. Ο θάνατος, όμως, δε σήμαινε το τέλος του έρωτά του.  Το ποιητικό υποκείμενο αφηγείται με πόνο την ερωτική ιστορία και μ᾽αυτόν τον τρόπο διατηρεί στη μνήμη του ζωντανή την εικόνα της αγαπημένης του Άναμπελ Λη. Μετά από πολλά χρόνια συνεχίζει να παραμένει ερωτευμένο μαζί της...Δεν πρόκειται να ξεχάσει ποτέ την Άναμπελ Λη!
   Δραματικές εικόνες με θαλασσινά ανεμοδαρμένα τοπία, σκηνικά θανάτου,  ένταση και δυνατά συναισθήματα με κυρίαρχο τον πόνο από την απώλεια του ερωτικού συντρόφου και φυσικά η εξιδανίκευση της κοπέλας και του έρωτα χαρακτηρίζουν το κείμενο αυτό που εκφράζει απόλυτα την ατμόσφαιρα του ρομαντισμού της Βικτωριανής εποχής.

Εντγκαρ Άλαν Πόε, Άναμπελ Λη

J. W. Waterhouse, Μιράντα. 1875.

Η ερωτική ιστορία που θυμάται ο αφηγητής του ποιήματος διαδραματίζεται σ᾽ ένα "βασίλειο δίπλα στη θάλασσα".

J. W. Waterhouse, Κεφάλι κοριτσιού. 1896.

...Kάποια νύχτα το ψυχρό "αγέρι" κατέβηκε και άρπαξε την αγαπημένη του...

J. W. Waterhouse, Βοριάς. 1903.

Χρόνια πολλά περάσαν από τότε,
       σ' ένα βασίλειο δίπλα στο γιαλό,
που κάποια κόρη ζούσε, τ' όνομά της
       'Αναμπελ Λη, θα το 'χετ' ακουστό.
Κι η κόρη αυτή μονάχην είχε σκέψη
       να μ' αγαπά και να την αγαπώ.

Ήμαστ' ακόμα δυο μικρά παιδάκια,
       σ' ένα βασίλειο δίπλα στο γιαλό:
Μα ήταν τρανή η αγάπη που αγαπιόμαστε-
       η 'Αναμπελ Λη κι εγώ. Στον ουρανό
τα φτερωμένα Σεραφείμ, που μας ζηλεύανε,
       μας κοίταζαν με μάτι φθονερό.

Κι ήταν γι' αυτό -περάσανε πια χρόνια-
       που στο βασίλειο δίπλα στο γιαλό,
κατέβηκε απ' τα νέφη στην ωραία μου
       'Αναμπελ Λη, ψυχρό, θανατερό
τ' αγέρι κι οι μεγάλοι συγγενήδες της
       τη πήραν και μ' αφήσαν μοναχό,
σ' ένα μνημούρι μέσα να τη κλείσουνε
       στη χώρα τούτη δίπλα στο γιαλό.

Οι άγγελοι που δεν είχαν τη δική μας
       την ευτυχία, ζηλέψαν και γι' αυτό-
Ναι! Και γι' αυτό (καθώς το ξέρουν όλοι
       μες στο βασίλειο δίπλα στο γιαλό),
Τ' αγέρι από τα νέφη κάποια νύχτα
       κατέβηκε ψυχρό, θανατερό
και μ' άρπαξε τον ώριο θησαυρό.

Κι από των πιο σοφών και πιο μεγάλων
       η αγάπη μας τρανότερη πολύ-
κι ούτ' οι αγγέλοι πάνω στα ουράνια
       κι ουτ' οι δαιμόνοι κάτω απ' το βαθύ
Ωκεανό μπορούνε τη ψυχή μου
       να τη χωρίσουν διόλου απ' τη ψυχή
της ωραίας μου 'Αναμπελ Λη.

Γιατί ποτέ δε βγαίνει το φεγγάρι
       χωρίς ονείρατα γλυκά να μου κρατεί
της ωραίας μου 'Αναμπελ Λη.
       Και πάντα, όταν προβάλλουνε τ' αστέρια,
νιώθω και πάλι τη ματιά τη λαμπερή
       της ωραίας μου 'Αναμπελ Λη.
Κι όλη τη νύχτα δίπλα μου τη νιώθω,
       συντρόφισσα μου, αγάπη μου ακριβή
μέσα στον τάφο δίπλα στην ακτή
       που του πελάου το κύμα αντιλαλεί.

Μετάφραση: Κ. Παπαδάκης 

 

J. W. Waterhouse, Πεπρωμένο. 1890.

Edw. Burne Jones, Έρωτας στα ερείπια. 1894.

...Και το ποίημα στο πρωτότυπο.

Edgar Allan Poe, Annabel Lee

It was many and many a year ago,

In a kingdom by the sea,

That a maiden there lived, whom you may know

By the name of Annabel Lee. 

And this maiden lived with no other thought

Than to love and be loved by me.

I was a child and she was a child,

In this kingdom by the sea;

But we loved with a love that was more than love,

I and my Annabel Lee;

With a love that the winged seraphs above

Coveted her and me.

And this was the reason, that long ago.

In the kingdom by the sea,

A wind blew out of a cloud, chilling

My beautiful Annabel Lee;

So that her high-born kinsmen came

And bore her away from me.

To shut her up in a sepulchre,

In this kingdom by the sea.

The angels, not half so happy in heaven,

Went envying her and me --

Yes! that was the reason, as all men know

In this kingdom by the sea,

That the wind came out of the cloud by night,

Chilling and killing my Annabel Lee.

But our love it was stronger by far than the love

Of those who were older than we --

Of many far wiser than we;

And neither the angels in heaven above,

Nor the demons under the sea,

Can ever dissever my soul from the soul

Of the beautiful Annabel Lee.

For the moon never beams without bringing me dreams

Of the beautiful Annabel Lee;

And the stars never rise, but I feel the bright eyes

Of the beautiful Annabel Lee.

And so all the night-tide I lie down by the side

Of my darling, my darling -- my life and my bride,

In the sepulchre there by the sea;

In her tomb by the sounding sea.

Edw. Burne Jones, H ωραία κοιμωμένη. 1885-1890. Buscoot Park. Oxfordshire.

Δείτε βιντεάκια με το ποίημα του Άλαν Πόε

http://www.victorianweb.org/mt/parlorsongs/1.html (ακούστε μελοποιημένο το ποίημα Άναμπελ Λη του Έντγαρ Άλαν Πόε).
http://www.peri-grafis.com/ergo.php?id=800

http://en.wikipedia.org/wiki/Annabel_Lee
http://en.wikipedia.org/wiki/Edgar_Allan_Poe

http://www.eapoe.org/papers/misc1851/18540200.htm#annabel
Για τους πίνακες του Burne Jones, βλ. http://www.artmagick.com/pictures/artist.aspx?artist=edward-burne-jones
Για τους πίνακες του Waterhouse,  βλ. http://www.artmagick.com/pictures/artist.aspx?artist=john-william-waterhouse