Ιστορία Α Γυμνασίου: Η ζωή στην αρχαία Αθήνα της κλασικής εποχής

   Σας παρουσιάζω ακόμα μία εξαιρετική εργασία στην Ιστορία της Α Γυμνασίου από τη μαθήτρια του σχολείου μας Βάνα Νικολαΐδου. Η Βάνα αφηγείται τη ζωή στην Αθήνα των κλασικών χρόνων μέσα από τη ματιά τεσσάρων φανταστικών προσώπων, ενός αγοριού, του δούλου-παιδαγωγού του, της αδελφής του αγοριού και ενός σοφιστή που διδάσκει στο αγόρι.

Η ζωή στα Κλασικά χρόνια της Αθήνας

Για το μάθημα της Ιστορίας

                              Μαθήτρια: Βάνα Νικολαΐδου

Η ζωή μου, εδώ στην Αθήνα!
(Από τα μάτια ενός αγοριού)

  Γεια σας! Είμαι ο Ηρακλής. Είμαι 13 χρονών και έχω μια αδερφή την Ελένη. Ζούμε σε ένα ωραίο και μεγάλο σπίτι. Οι γονείς μας είναι αριστοκρατικής καταγωγής και έχουμε όλες τις ανέσεις.
  Θα σας περιγράψω, πώς ζούμε εμείς εδώ σαν οικογένεια. Για την ακρίβεια, θα σας μιλήσω περισσότερο για μένα αλλά θα σας πω και μερικά πράγματα για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας…
  Εγώ, κάθε πρωί πηγαίνω σχολείο μαζί με τον Αχιλλέα τον παιδαγωγό μου. Για κακή μου τύχη όμως, είναι πολύ αυστηρός! Μια μέρα δεν έκανα τα μαθήματα μου για την επόμενη μέρα, γιατί πήγα στο θέατρο μαζί με τον Οδυσσέα. Θα μου πείτε, πώς γίνεται να πήγα αδιάβαστος και δε με εξέτασε… Ε, λοιπόν, ο λόγος είναι ο πατέρας μου, που του ζήτησε να του φτιάξει τα λουτρά. Είχε γίνει, βλέπετε, ο πατέρας μου έξω φρενών! Είχαν μαζευτεί με τους φίλους τους σε συμπόσιο και ενώ η Χαρίκλεια –η εταίρα- έπαιζε το δίαυλο χάλασαν τα λουτρά και διαλύθηκε η συγκέντρωση.
  Όμως, ευτυχώς, δε μου φώναξε εμένα που ήμουν αδιάβαστος, αλλά στον καημένο τον Αχιλλέα που δε με βοήθησε. Για αυτό και εκείνος έχει βαλθεί να μη με αφήνει να κοιμηθώ, αν δε με ελέγξει ακόμα και στην πιο ασήμαντη λεπτομέρεια.
  Εκείνη τη μέρα που με είχε ελέγξει σε όλα, ακόμα και ο σοφιστής μου είπε συγχαρητήρια! Αυτό είναι μεγάλη τιμή, από ό, τι καταλαβαίνετε. 
  Αλλά, δεν αντέχω άλλο! Επειδή ο πατέρας μου είναι πλούσιος, πρέπει να αναγκάζομαι να κάνω ρητορική με τον κύριο Πάτροκλο; Δε θέλω!
  Η τυχερή η αδερφή μου δε χρειάζεται να έχει στο κεφάλι της το φόβο αν θα τα πάει καλά στην εξέταση του παιδαγωγού στο σπίτι, του γραμματιστή, του κιθαριστή και του παιδοτρίβη στο σχολείο, αλλά και του σοφιστή τα απογεύματα, πάλι στο σπίτι. Του το έχω πει του πατέρα μου «Δε χρειάζεται να κάνω μαθήματα ρητορικής και να πληρώνεις τόσα λεφτά! Εγώ έχω αποφασίσει το επάγγελμα μου και πίστεψε με, δεν είναι πολιτικός!». Εκείνος όμως δε λέει να το καταλάβει! Απλά μου λέει «Ντροπιάζεις το τιμημένο όνομα μας. Δε νοείται ένας πλούσιος και πολιτισμένος Αθηναίος, σαν και μένα, να μη στέλνει το παιδί του να μάθει γράμματα. Να γίνει κάτι σε αυτή την κοινωνία, τέλος πάντων!». 

Αρκετά δεν πληρώνει για τη λειτουργία που έχει αναλάβει, την τριηραρχία; Τα δικά μου τα μαθήματα τι τα θέλει; Για να του βαραίνουν ακόμα περισσότερο το μηνιαίο λογαριασμό;
  Η αδερφή μου το μόνο που κάνει όλη μέρα είναι να κάθεται στο γυναικωνίτη και να μαθαίνει την τέχνη του αργαλειού. Αυτό, είναι το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο! Και ας παραπονιέται εκείνη, ότι τάχα, κάνει την πιο δύσκολη και βαρετή δουλειά στον κόσμο και ότι πρέπει να είμαι χαρούμενος που έχω αυτή την καθημερινότητα. Ε, αυτό είναι απαράδεχτο! Δεν το καταλαβαίνω!

  Παραπάνω είναι μια απεικόνιση της αδερφής μου στον γυναικωνίτη. Την έχω ζωγραφίσει εγώ, όταν εκείνη ήταν βυθισμένη στις σκέψεις της. Όλοι μου λένε ότι έχω ταλέντο στη ζωγραφική. Όμως, ο πατέρας μου, δε λέει να το παραδεχτεί. Επιμένει ότι, πρέπει να γίνω ρήτορας. Δε θέλω όμως!
  Τώρα, με φωνάζει ο παιδαγωγός να με εξετάσει. Έχω τόσο άγχος! Ο λόγος είναι, ότι δε διάβασα τίποτα και απλά καθόμουν και σας διηγιόμουν τα προβλήματά μου!

Η ζωή μου, εδώ στην Αθήνα!
(Από τα μάτια ενός παιδαγωγού)

  Τον εξέτασα και όπως ήταν αναμενόμενο, δεν ξέρει τίποτα. Αχ, αυτό το παιδί… Το κακό είναι όμως ότι ο αφέντης μου, σε μένα ρίχνει τις ευθύνες. Η καημένη, η Ελένη, είμαι σίγουρος πως αν μπορούσε να πάει σχολείο θα ήταν η καλύτερη μαθήτρια! Δυστυχώς όμως, δε μπορεί. Ο αδερφός της τα υποτιμάει όλα. Θέλει,  λέει, να γίνει ζωγράφος. Ας είχα και εγώ πλούσιους γονείς όταν ήμουν μικρός και θα παρακαλούσα να είχα όλα αυτά που έχει τώρα ο μικρός Ηρακλής και δεν τα εκτιμά!
  Δεν αντέχω άλλο αυτή την κουραστική καθημερινότητα. Πρέπει να κάνω τρία πράγματα ταυτόχρονα. Να καθαρίζω το σπίτι, να εξετάζω τον Ηρακλή-που ποτέ δεν είναι διαβασμένος-, να τον πηγαίνω σχολείο και να είναι όλοι ευχαριστημένοι από τις υπηρεσίες που παρέχω, γιατί αν με διώξουν… Τελείωσα! Όλοι μου λένε πως είμαι ο πιο τυχερός δούλος σε όλη την Αθήνα. Επειδή, έχω λένε, το φαγητό μου πλουσιοπάροχο, τα ρούχα μου, μέσα στην πολυτέλεια και μια πολύ καλή και αριστοκρατική οικογένεια.
 Για να πω την αλήθεια, έχουν ένα δίκιο από τη μια άποψη. Ένα φίλο μου, τον Όμηρο, επειδή ερωτεύτηκε την άλλη δούλα του σπιτιού, την Πηνελόπη, τον θανάτωσαν! Εμένα ο δικός μου αφέντης, δε θα μου το έκανε ποτέ αυτό! Έτσι πιστεύω.  Ή μάλλον,  έτσι θέλω να πιστεύω.

  Εδώ είναι μια σκηνή όπου ο γραμματιστής εξετάζει τον Ηρακλή στην ανάγνωση και εκείνος δυσκολεύεται πολύ. Εγώ, πρέπει να είμαι από πίσω και να παρακολουθώ τον Ηρακλή που δεν ξέρει το μάθημα. Μετά όμως, ο γραμματιστής σε μένα παραπονιέται, ότι δεν εξασκώ καλά το παιδί! Και όταν λέω στον Ηρακλή «Διάβασμα, Ηρακλή, διάβασμα!», μου λέει «Α, πολύ αυστηρός είσαι Αχιλλέα και θα πω στον πατέρα μου να σε διώξει.» Όταν μου το λέει αυτό, γίνομαι και πάλι ήρεμος! Τι να κάνω! Αυτός είναι το αφεντικό…

Η ζωή μου, εδώ στην Αθήνα!
(Από τα μάτια ενός κοριτσιού)

  

  Γεια σας! Είμαι η Ελένη, μια δεκατριάχρονη κοπέλα, στα πρόθυρα απελπισίας. Ο λόγος; Πρέπει όλη μέρα, να είμαι κλεισμένη στο σπίτι και να κάνω δουλειές. Στην αρχή, είναι ωραίο και ενδιαφέρον να μαθαίνει κανείς να δουλεύει με αργαλειό, να φτιάχνει το μαλλί και να πλένει ρούχα.  Όμως, όταν αυτό γίνεται καθημερινά, καταλήγει σε μια βαρετή και κουραστική καθημερινότητα! Ακόμα και με τις φίλες μου πρέπει να ασχολούμαι με δουλειές. Αν τολμήσουμε μόνο να χαζέψουμε, για να μιλήσουμε, για ένα λεπτό, έχει μεγάλη τιμωρία. Έτσι, πρέπει να δουλεύουμε χωρίς λεπτό καθυστέρησης. Μερικές φορές που κάνουμε κάτι λάθος από βιασύνη και μας πιάνουν τα γέλια, το ακούει η Χαρίκλεια και έχουμε ομαδική, ακόμα και αυτοί που δε φταίνε, τιμωρία για ένα μήνα, όχι θρησκευτικές εκδηλώσεις. Που σημαίνει, ότι για ένα μήνα θα είμαστε κλεισμένες στο σπίτι, ΧΩΡΙΣ διαλείμματα…
                                                   

   Ο Ηρακλής παραπονιέται ότι κουράζεται. Δε ξέρει, όμως, τι θα πει πραγματική κούραση και συστηματική δουλειά. Ας είχα εγώ την ευκαιρία να πηγαίνω σχολείο και θα ήμουν πάντα διαβασμένη! Ούτε να τα ακούει ο καημένος ο Αχιλλέας, ούτε να πληρώνει τζάμπα ο πατέρας μου. Είναι παράδεισος να μπορώ να μορφώνομαι και ταυτόχρονα να έχω και διασκέδαση! Όμως, αυτό, εγώ δε θα το απολαύσω ποτέ. Θα ‘μαι κλεισμένη όλη μέρα στο γυναικωνίτη. 

  Ευτυχώς, που ο Ηρακλής, παρατάει όπου να ‘ναι τα βιβλία του και έχω την ευκαιρία να διαβάσω μερικά πράγματα. Δυσκολεύομαι βέβαια να καταλάβω τα άσχημα γράμματά του, αλλά φτάνει που ασχολούμαι με κάτι διαφορετικό.
  Επίσης μου αρέσει πολύ, να κάνω σκίτσα. Έχω μάλιστα ζωγραφίσει το εσωτερικό του σπιτιού μας. Είναι τόσο ωραίο! 

Εδώ μένω εγώ! Στο λεγόμενο, γυναικωνίτη!

  Για καλή μου τύχη, το μόνο καλό δηλαδή από όλη τη ζωή μου, είναι ότι ο πατέρας μου, είναι πλούσιος και έτσι δε θα είμαι δούλα όταν μεγαλώσω σαν την καημένη, την Χαρίκλεια!

Η ζωή μου, εδώ στην Αθήνα!
(Από τα μάτια ενός σοφιστή)

  Η δουλειά του σοφιστή είναι δύσκολη, αλλά εμένα με ευχαριστεί πάρα πολύ. Θυμάμαι πόσα έκανα, πόσο προσπάθησα για να είμαι σήμερα ένας σοφός δάσκαλος στην Αρχαία Αθήνα. Μπορεί η αμοιβή, σε μας τους σοφιστές από τους πλούσιους Αθηναίους, να είναι αδρή, αλλά δεν έχει καμία απολύτως σημασία.
  Τα λεφτά που παίρνω τα τιμάω με το παραπάνω. Θα σας πω ένα παράδειγμα. Κάνω στον Ηρακλή, ένα ενδιαφέρον μάθημα και τον έχω βελτιώσει ιδιαίτερα στην έκφραση. 

  Είναι ένα έξυπνο παιδί, αν και ο παιδαγωγός του δε λέει να το καταλάβει. Ο Αχιλλέας, πιστεύει ότι είναι χαζός και ότι δεν υπάρχει νόημα να του κάνουμε μάθημα. Λάθος και πάλι λάθος! Έχω μετατρέψει παιδιά που βαριούνται να διαβάσουν σε γραμματιστές…
  Ας γυρίσω όμως, σε αυτό που σας έλεγα. Όταν ήμουν μικρός, με είχαν τιμήσει με στεφάνι, ως ο καλύτερος μαθητής της τάξης μου. Το άξιζα, βέβαια, αφού διάβαζα πάρα πολύ. Μ’ αρέσει να διαβάζω. Είναι κάτι το ενδιαφέρον και μοναδικό. Δεν καταλαβαίνω, γιατί να παίρνουν έπαινο τα παιδιά που διαβάζουν. Το διάβασμα δεν είναι κάτι που κάνει κανείς σαν αγγαρεία, αλλά το κάνει επειδή έχει την όρεξη και το μεράκι της μάθησης.
  Ο Ηρακλής, δυστυχώς δεν το έχει. Θα προσπαθήσω να τον κάνω να το αποκτήσει. 

  Βέβαια, εγώ θα ήθελα να κάνω μάθημα στην αδερφή του την Ελένη, που λόγω του παιδαγωγικού συστήματος που επικρατεί, δε μπορώ. Είναι ένα κορίτσι με καταπληκτικές δυνατότητες! Αν κάποτε, μπορέσει να ανεξαρτητοποιηθεί, μπορεί να κάνει πολλά πράγματα…
  Κρίμα, που σήμερα τα πράγματα είναι άδικα για τις γυναίκες και το κορίτσι είναι αναγκασμένο να μένει σπίτι του κάνοντας καθημερινά δουλειές.

Η ζωή μου, εδώ στην Αθήνα!
(Γενικό συμπέρασμα)

  

 Όλες αυτές οι αφηγήσεις, η καθεμία από διαφορετικό άνθρωπο, μας διδάσκουν πολλά πράγματα.
  Πρώτον, ότι ο κάθε ένας είχε τα δικά του προβλήματα και ότι δεν υπήρχε κάποιος άτυχος και κάποιος τυχερός.
  Δεύτερον, ότι τότε δεν ήταν δίκαιες οι συνθήκες ζωής. Γιατί τα κορίτσια να μη μπορούν να μορφωθούν και τα αγόρια να είναι τα μόνα που έχουν το δικαίωμα αυτό; Το αποτέλεσμα ήταν τα κορίτσια να αγαπήσουν το σχολείο, μη μπορώντας να πάνε σε αυτό και τα αγόρια, να το μισήσουν και να ζηλεύουν τις αδερφές τους που μπορούν και κάθονται σπίτι.
  Όμως, το πραγματικό αποτέλεσμα ήταν μια αρμονική πόλη-κράτος, όπου ο καθένας, έπαιρνε την αρμοδιότητα και τη θέση που του άξιζε. Εκεί, υπήρχαν κανόνες και όλοι έκαναν ό,τι έπρεπε χωρίς να αγνοούν τη δουλειά τους.

Ραφαήλ, Η Σχολή των Αθηνών